Vlaamse Beleidsnota Energie & Klimaat 2024-2029 doorgelicht

Vlaams minister van Energie en Klimaat, Melissa Depraetere, zet een duidelijke koers voor de periode 2024-2029. De beleidsnota biedt ambitieuze doelstellingen rond energie-efficiëntie, hernieuwbare energie en de reductie van broeikasgassen.

De beleidsnota biedt een raamwerk dat aansluit bij de missie van Denuo om meer materialen te recyclen en de CO2-uitstoot te verminderen.

• Wat opvalt, is het gewicht dat aan afvalverbranding onder ETS wordt gegeven. De herziene ETS-richtlijn voorziet dat de Europese Commissie tegen eind juli 2026 een rapport voorlegt dat de haalbaarheid beoordeelt van het onderbrengen van verbrandingsinstallaties onder ETS, met het oog op het opnemen daarvan vanaf 2028. Indien uit het rapport blijkt dat het gewenst is om de Vlaamse verbrandingsinstallaties onder ETS te brengen, wil de minister hieraan meewerken. Dit kan innovatie bevorderen door de sector te dwingen efficiënter en duurzamer te opereren, maar het risico op een dubbele regulering kan operationele en financiële lasten verhogen zonder proportionele milieuvoordelen: in welke mate zal ETS ervoor zorgen dat er minder kg afval per inwoner zal worden verbrand? Met andere woorden ten aanzien van EU-ETS en de geplande opname van afvalverbranding in dit systeem waarschuwt Denuo voor complexe interacties tussen emissierechten en milieuheffingen;
• De nota benoemt voor het eerst in twaalf jaar de biogastechnologie en ondersteunt de productie van biogas en biomethaan. Echter wordt de ondersteuning niet in financiële termen gezien, noch in een faciliterende rol, maar via ‘de handel in garanties van oorsprong’. Het is nog onduidelijk wat hiermee wordt bedoeld. Minder goed is dat er een hervorming komt van WKK-certificaten: de beloning van productie zal afhankelijk worden gemaakt van de vraag naar energie, zoals wanneer er minder zonne- en windenergie beschikbaar is. Dit zet WKK’s in een nieuw kader. Hoewel deze hervorming logisch lijkt, gegeven het feit dat we middenin de energietransitie zitten, kan het leiden tot een vermindering van de voorspelbare inkomsten voor WKK’s;
• Recycling krijgt op zich geen directe vermelding. Indirect krijgt het wel een plaats. De minister wil meer inzetten op de koppeling tussen hernieuwbare energie en industriële reststromen die nog onvoldoende worden gerecycled. Dit benadrukt het belang van het inzetten op een circulair model in het klimaatbeleid van Vlaams minister Depraetere.

Specifieke relevantie per materiaalstroom

• Organisch afval: enerzijds wordt de productie van biogas en biomethaan ondersteund (via een systeem van verhandelbare garanties van oorsprong), anderzijds zal Vlaanderen werken aan een pragmatisch systeem dat is afgestemd op de Europese regels;
• Metalen: het versterken van het Vlaams Klimaat­fonds biedt mogelijkheden om recycling­investeringen in de metaalindustrie te ondersteunen;
• Kunststoffen: enerzijds chemische recycling om moeilijk te recyclen kunststoffen opnieuw in te zetten, anderzijds is er ruimte voor dialoog over productontwerp (ecodesign) voor hergebruik en recycling;
• Papier en karton: focus op het verminderen van emissies in papierproductie door hernieuwbare energiebronnen.

Slotbeschouwing

De beleidsnota benadrukt vooral energie­oplossingen. Er is ruimte om de cruciale rol van circulaire oplossingen die zowel afval verminderen als energie opleveren explicieter te benoemen.