Preventie en beheer van verpakkingsafval en verwerking van afvaltransportmeldingen

De Europese verpakkingsrichtlijn 94/62/EG van 20 december 1994 bepaalt dat alle lidstaten van de Europese Unie een wettelijk kader moeten voorzien om het beheer en de preventie van verpakkingsafval te regelen. In België is dat wettelijk kader het ­Samenwerkingsakkoord van 4 november 2008 geworden. Het ontstaan van de Interregionale Verpakkingscommissie (afgekort IVC) is vastgelegd in dit ­Samenwerkingsakkoord. De IVC is dus de overheidsinstantie die binnen de drie Gewesten verantwoordelijk is voor de Belgische wetgeving inzake verpakkingsafval, en sinds 2015 neemt zij ook de rol van Belgische doorvoerautoriteit voor afvalstoffen voor haar rekening. 

De IVC bestaat uit een Beslissingsorgaan en een Permanent Secretariaat. Het Beslissingsorgaan is samengesteld uit negen leden, zijnde drie effectieve en drie plaatsvervangende leden, aangeduid door elk van de drie Gewesten. Het voorzitterschap wordt jaarlijks bij beurtrol waargenomen door één van de drie Gewesten. Het Permanent Secretariaat bestaat uit ambtenaren en personeelsleden en wordt geleid door Marc Adams, directeur van de IVC.

Toezicht op erkende organismen

In 1997 werd Fost Plus voor de eerste keer officieel erkend als organisme voor het beheer van huishoudelijk verpakkingsafval, en in 1999 kreeg ook Valipac een eerste erkenning, maar dan als organisme voor het beheer van bedrijfsmatig verpakkingsafval. De IVC superviseert Fost Plus en Valipac en verleent hen elke vijf jaar een erkenning, op voorwaarde dat zij voldoen aan de verschillende criteria die zijn vastgelegd in de Belgische wetgeving met betrekking tot het beheer van verpakkingsafval. De IVC ziet er bijvoorbeeld op toe dat Fost Plus, samen met haar leden, voortdurend inzet op een steeds betere en uitgebreidere selectieve inzameling. Het opstellen van actieplannen, het ontwikkelen van strategische visies, het verminderen van eenmalige verpakkingen, het vergroten van herbruikbare alternatieven … wordt te allen tijde aangemoedigd. Bedrijfsmatig krijgt ook Valipac doelstellingen opgelegd op het gebied van selectieve inzameling, recycling binnen Europa, preventie, eco-modulatie, circulariteit, hergebruik van bedrijfsmatige verpakkingen en transparantie van de verwerkingsketens. 

Controle niet-aangesloten bedrijven

De IVC controleert ook de bedrijven (verpakkingsverantwoordelijken) die niet bij een erkend organisme zijn aangesloten en die jaarlijks verantwoordelijk zijn voor meer dan 300 kg aan verpakkingen, of zij hun informatie- en terugnameplicht naleven, en of zij hun wettelijke percentages van recycling en nuttige toepassing halen. Daarnaast staat zij in voor de goedkeuring of weigering van preventieplannen voor die bedrijven die elk jaar minstens 300 ton aan eenmalige verpakkingen op de Belgische markt brengen. Ter ondersteuning van de gewestregeringen zal zij geregeld overlegfora organiseren, logistieke ondersteuning aanbieden en wetswijzigingen voorstellen.

Circulaire vooruitgang

Nog voor de ‘circulaire economie’ een hot item werd en goed en wel ingeburgerd geraakte, was de IVC hier al mee bezig. Toch blijft zij voortdurend inzetten op hogere doelstellingen en betere kwaliteit. Zo heeft zij er mee voor gezorgd dat de recycling van huishoudelijke plastics terug naar België werd gehaald, wat gepaard ging met de bouw van nieuwe sorteer- en recyclinginstallaties. De evolutie van de blauwe zak is nog een mooi voorbeeld van de circulaire vooruitgang waarvoor zij permanent ijvert. Sinds einde 2021 is daartoe de nieuwe, uitgebreide blauwe zak in het hele Belgische grondgebied in gebruik. 

Afvaltransportmeldingen

Voor wat betreft de verwerking van afvaltransportmeldingen doorheen België behandelt de IVC tevens de kennisgevingen met het oog op de goedkeuring van geplande overbrengingen van afvalstoffen die niet uit België afkomstig zijn en er ook niet zullen verwerkt worden. Dit geldt trouwens eveneens voor het verwerken van de afzonderlijke transportmeldingen van overbrengingen die gekoppeld zijn aan een goedgekeurde kennisgeving. 

Preventie, beheer en hergebruik 

Ook de komende jaren wenst de IVC maximaal in te zetten op preventie, beheer én hergebruik van verpakkingsafval en op meer effectieve recycling binnen Europa. 

En met het nieuwe Samenwerkingsakkoord inzake UPV en zwerfvuil zal de IVC er in de nabije toekomst allicht een aanzienlijk aantal extra ­taken bijkrijgen.