“We zijn niet omver gevallen maar omver getrokken door bureaucratie”

Het gaat niet goed in kunststof recycling. Zeven Nederlandse plastic bedrijven gingen in 2024 over kop. Ze halen allemaal dezelfde reden aan: de markt wordt overspoeld met spotgoedkoop nieuw plastic uit Amerika en recycled plastic uit China. Een buitenbeentje in dat verhaal is Vinylrecycling. “We zijn niet omver gevallen, maar omver getrokken door de bureaucratie”, zegt oprichter Ivo Besselsen daarover. Een recente uitspraak van de Raad van State geeft hem daar nu ook deels gelijk in.

Vinylrecycling uit Lelystad is een familiebedrijf met een traditie van meer dan vijftig jaar. In 1973 al, begon Ivo Besselsen met het verhandelen van afval uit PVC productie met Taiwan. Daar kreeg het meteen weer toepassing als grondstof voor nieuwe PVC producten. Echte pioniers in recycling dus. En een succesverhaal dat gekopieerd werd naar andere bestemmingen, waar de vraag naar gerecycled PVC groot was. Hier in Europa is die minder: daar moet PVC opboksen tegen een kruistocht. Hoewel PVC uit honderden soorten met verschillende eigenschappen bestaat, worden ze, ten onrechte, over dezelfde kam geschoren als die soorten die onder de REACH wetgeving van gevaarlijke stoffen vallen. Doodzonde.

20.000 tot 25.000 ton per jaar

Maar gelukkig gaat de vraag elders in de wereld onverminderd door. Door zijn ervaring en door zijn ambitie om de lat altijd maar weer hoger te leggen, kwamen veel van die bestellingen nog steeds bij Vinylrecycling terecht voor toepassingen van elpees tot vloeren, van buizen tot ramen. De malaise waar de rest van de kunststof recyclingsector tegen opbokst geldt voor PVC nog niet. “Jaarlijks verkopen we 20.000 tot 25.000 ton gerecyclede PVC”, vertelt Besselsen. “We kopen restpartijen op, maken er via mechanische recycling kleine stukjes, poeder of granulaatkorrels van die dan weer als nieuwe grondstof ingezet worden. Onze producten gaan de wereld rond, van de Verenigde Staten tot India.”

Export tegengehouden

Maar daar stak Inspectie Leefomgeving en Transport een stokje voor. Sinds november 2023 is het exporteren van afval naar landen die buiten de OESO vallen verboden. De transporten van Vinylrecycling werden daarom tegengehouden aan de grens. Logisch zou u dan denken? We willen toch geen plastic dat parelwitte stranden vervuilt? Dit materiaal wordt echter niet aangekocht om op een stort te landen of een verbrandingsinstallatie in te gaan, het vormt de grondstof voor nieuwe toepassingen. “Europa heeft wel de spelregels vastgelegd, maar niet de specifieke criteria voor de zogeheten einde-afvalstatus. De lidstaten mogen dat zelf invullen. In Nederland doet het ILT dat. We nemen de criteria die artikel 6 van de Kaderrichtlijn Afvalstoffen naar voor schuift om te bepalen of een stof afval is of niet als maatstaf. Daar voldoen we aan.”

Gelijk gekregen over bijkomende eisen

Volgens Vinylrecycling vraagt het ILT meer dan de wetgeving vereist. Besselse: “Ze eisen een verklaring van overheden in landen van bestemming dat zij onze materialen ook als grondstof zien. Dat is onmogelijk, dat doen ze niet. Ze krijgen daardoor alleen maar wantrouwen in je product, terwijl je wel met officiële testen kan aantonen, dat het geen schadelijke stoffen bevat. Door die extra eis belemmert het ILT voor een stuk onze export en belemmeren ze dus recycling en de uitbouw van een circulaire economie.” Vinylrecycling staan niet alleen met die mening. Het spande een kortgeding aan tegen de dwangsommen die het ILT oplegde. De rechter oordeelde dat de zaak te complex was en bij de Raad van State behandeld moest worden. Die gaf begin december zijn verdict:

“De EVOA kent geen bepaling waaruit een dergelijke verplichting volgt. Hoewel in artikel 50, 4bis, staat dat de staatssecretaris om informatie over de bestemming mag vragen, staat in dit artikel niet dat die informatie kan zien op toestemming van het ontvangende land. Artikel 28 van de EVOA, waar de staatssecretaris in dit verband naar verwijst, is alleen van toepassing op vervoer van afvalstoffen binnen de Europese Unie. In de titel over vervoer van afvalstoffen naar niet-OESO landen staat geen verwijzing naar dit artikel noch een gelijkluidende bepaling. Artikel 28 kan alleen al daarom geen grondslag vormen voor een dergelijke verplichting.”

Wat nu?

De datum van het verdict heeft Vinylrecycling helaas niet meer gehaald. Het bedrijf kon in november de schuldeisers niet meer afhouden en moest de boeken neerleggen. Het hoopt nu, met deze uitspraak onder de riem, een doorstart te kunnen maken. In de fabrieken in Lelystad stonden er nog big bags vol recyclaat te wachten op transport. Het zou doodzonde zijn als die geen tweede leven vinden, maar hier op het stort belanden. Wat heeft de circulaire economie daaraan? Misschien moet Europa zich bezinnen over de vele regels die recyclingbedrijven soms in een wurggreep houden. Uiteraard moeten we kwaliteit exporteren. Dat staat buiten kijf. Maar als we zoveel plastics van betwijfelbare kwaliteit Europa laten binnenkomen, waarom dan moeilijk doen over de export van kwalitatief recyclaat?