Vlaming zette sorteerrecord in 2023 opnieuw scherper

De OVAM publiceerde vandaag het rapport “Huishoudelijk afval in Vlaanderen in 2023”. Belangrijkste vaststelling: de hoeveelheid restafval daalde naar 126,4 kg per inwoner. De Vlaamse Regering en de OVAM hebben de ambitieuze doelstelling om die hoeveelheid tegen 2030 nog verder te doen dalen tot 100 kg per inwoner. Dat is belangrijk omdat het hergebruik en recyclage stimuleert, CO2-emissies reduceert en ons minder afhankelijk maakt van afvalverbrandingsinstallaties. De totale hoeveelheid afval kende een lichte stijging tot 421 kg pp, quasi volledig toe te schrijven aan een forse toename van het groenafval en gft-afval in 2023. 70 % van het afval werd selectief ingezameld. Als we daar de sorteerfouten en recyclageresidu’s aftrekken, alsook stromen die niet voor recyclage maar o.w.v. veiligheidsredenen selectief ingezameld worden (bijv. asbest, kga, …) komen we uit op 63 % effectieve recyclage.

Hoe minder restafval, hoe beter

Amper 30 jaar geleden verdween drie kwart van ons huishoudelijk afval nog in het restafval, vandaag nog amper 30 % Een goede zaak want voor dat ongesorteerde afval moeten we een beroep doen op verbrandingsinstallaties en -in uitzonderlijke gevallen- stortplaatsen. Vlaanderen wil die verbrandingscapaciteit op termijn stelselmatig verder afbouwen, maar daarvoor moet eerst het restafval verder dalen. Onze doelstelling is om in 2030 op 100 kg per Vlaming uit te komen. Daarnaast is minder restafval ook simpelweg gewoon goed voor het klimaat want één ton restafval minder verbranden zorgt gemiddeld genomen voor één ton minder CO2!

De stijging van de totale hoeveelheid afval in 2023 was quasi volledig toe te schrijven aan een forse toename van het tuinafval (+34 kton), gft-afval (+22 kton) en pmd-afval (+10 kton). Deze evoluties hoeven echter niet te alarmeren. 2022 was een uitzonderlijk droog jaar waardoor er veel minder tuinafval was. In 2023 normaliseerde deze situatie zich. De toename van het ingezamelde gft- en pmd-afval is in hoofdzaak toe te schrijven aan de verhoogde sorteerinspanningen. Tegen 2030 moet de totale afvalberg in Vlaanderen minstens stabiel blijven en bij voorkeur dalen. 

Wat gebeurt er met mijn afval?

70 % van het huishoudelijk afval werd selectief ingezameld. Het gros daarvan krijgt een tweede leven door hergebruik, recyclage of compostering/vergisting. Op basis van de informatie over afvalverwerking uit het materialeninformatiesysteem van de OVAM (Matis) en data van de beheersorganismen berekenen we ook de effectieve verwerking van het huishoudelijk afval. Als we sorteerfouten en recyclageresidu’s aftrekken, alsook stromen die niet voor recyclage maar o.w.v. veiligheidsredenen selectief ingezameld worden (bijv. asbest, kga, …) komen we uit op 63 % effectieve recyclage. De resterende 37 % gaat voor het overgrote deel naar afvalverbranding met energierecuperatie (35 %) en in mindere mate naar stortplaatsen (1,6 %) of andere inrichtingen voor voorbehandeling (0,4 %).  

Op weg naar 100 kg restafval per Vlaming

De volgende jaren wil de OVAM de ingeslagen weg verderzetten om onze afvalproductie in toom te houden en het restafval verder terug te dringen. Tegen 2030 willen we de hoeveelheid restafval terugdringen tot 100 kg per inwoner! Lokale besturen krijgen daarom in het Lokaal Materialenplan 2023-2030 ook allen een individuele doelstelling opgelegd. 1 op de 5 lokale besturen behaalde die doelstelling al in 2023. De OVAM bezoekt systematisch die lokale besturen die nog grote stappen moeten zetten. 

De invoering van de verplichte gft-inzameling (vanaf 1/1/2024, m.u.v. gemeenten en intercommunales die uitstel verkregen hebben tot 1/1/2026) zal de volgende jaren de hoeveelheid restafval verder terugdringen. Ook een correcte toepassing van tarieven en (gewichts-)diftar-systemen, mobiele recyclageparken, strengere acceptatievoorwaarden op recyclageparken (bijv. van grofvuil) … moeten bijdragen aan het bereiken van deze doelstelling. 

Maar de belangrijkste bijdrage in het verminderen van ons restafval en ons huishoudelijk afval in het algemeen, blijft preventie. De OVAM zal de volgende jaren dan ook consequent blijven inzetten op maatregelen voor meer herbruikbare verpakkingen, meer herstel en hergebruik van producten en tegelijk de acties tegen voedselverlies verder opschroeven.