Nederlands Materialen Observatorium onderzoekt ‘kritieke grondstoffen’

Nederland is afhankelijk van andere landen voor de invoer van zogeheten ‘kritieke grondstoffen’, die nodig zijn voor producten zoals smartphones, zonnepanelen en elektrische auto’s. Onlangs werd het formele startschot gegeven voor het Nederlands Materialen Observatorium (NMO), dat gegevens, informatie en kennis verzamelt, beheert en levert.

Inzicht in aanvoer en beschikbaarheid van kritieke en strategische grondstoffen in Nederland en de Europese Unie is immers nodig om tijdig risico’s rond leveringszekerheid te signaleren en waar nodig maatregelen te nemen. Vooral het behalen van de doelen voor de energietransitie blijkt afhankelijk van de inzet van technologieën, die gebruik maken van kritieke grondstoffen. Inzicht in de beschikbaarheid van deze grondstoffen is essentieel om de overgang naar een duurzame economie te realiseren. Het ministerie van Economische Zaken heeft TNO daarom gevraagd om het Nederlands Materialen Observatorium (NMO) op te richten. Het NMO geeft invulling geven aan de doelstellingen en eisen die de Nationale Grondstoffenstrategie (NGS) en op Europees niveau de Critical Raw Materials Act (CRMA) stellen op het gebied van onderzoek en informatievoorziening rond kritieke grondstoffen. Het NMO, ondergebracht bij de Geologische Dienst Nederland (onderdeel van TNO), is een samenwerkingsverband tussen Rijksoverheid, bedrijven en onderzoeksinstellingen in Nederland. Het NMO werkt samen met nationale observatoria van andere landen in Europa.

Leveringszekerheid

Het NMO ontwikkelt, monitort en publiceert relevante indicatoren voor de Nederlandse samenleving, economie en industrie. Dit geeft een beeld van de mogelijke impact van leveringsonderbrekingen binnen ketens, zodat specifiek op Nederland gerichte, risicoanalyses kunnen worden gemaakt. Beleidsmakers en bedrijven kunnen zo beter inspelen op risico’s rond leveringszekerheid van kritieke materialen voor Nederland en de EU. De werkzaamheden van NMO bestaan uit:

• het monitoren van toeleveringsketens en grondstofstromen en een daaraan gekoppeld signaleringsnetwerk;
• het inventariseren van de rol van kritieke grondstoffen in de Nederlandse economie;
• het coördineren van kennisontwikkeling over kritieke grondstoffen in hun (nationale en mondiale), geologische, economische, industriële, en geopolitieke context;
• het delen van kennis over de mogelijke risico’s met betrekking tot leveringszekerheid van kritieke materialen met overheidsorganen en spelers in de waardeketen;
• het adviseren om de weerbaarheid en risicoparaatheid van de Nederlandse overheid en bedrijfsleven te versterken.

Uitdagend

Tirza van Daalen, directeur Geologische Dienst Nederland: “De invulling van het NMO sluit direct aan op onze informatie- en adviestaken op andere gebieden gerelateerd aan de ondergrond en grondstoffen. In het NMO komen meerdere kennisgebieden samen, waaronder geologie, kennis van toeleveringsketens en materiaalstromen en kennis van circulariteit van materialen. Dit maakt het NMO een heel diverse en uitdagende taak die goed aansluit bij de kennis en expertise van de GDN.”

Openingsmoment van het Nederlands Materialen Observatorium. Van links naar rechts: Allard Castelein, Diederik Samsom, Serpil Tascioglu, Tirza van Daalen, Peter Paul van ’t Veen en Lotte de Groen. Foto: NMO