Hoe kunnen we de recycling van plastics redden?

Ook de productiviteit in de recyclingwereld staat stevig onder druk. Een van de sectoren die moet afrekenen met zware concurrentie uit het verre oosten is die van de kunststoffen. Het water staat veel bedrijven in België en Nederland aan de lippen, omdat ze moeten opboksen tegen goedkope virgin plastics en tegen goedkoop recyclaat. Verschillende verzuchtingen eerder dit jaar brachten vooralsnog geen zoden aan de dijk. Een van de stemmen die zich liet horen in het publieke debat is die van Caroline Van der Perre, CEO van het West-Vlaamse recyclingbedrijf Raff Plastics.

Dat de aardolieprijzen zo laag staan, is een doorn in het oog van de recyclingsector. De oliemarkt wordt typisch sterk gedomineerd door het evenwicht tussen vraag en aanbod. In 2024 zak de wereldwijde vraag groeien met 1,3 miljoen vaten per dag. Dat lijkt goed nieuws om de prijs op te drijven, maar het is een duidelijke vertraging ten opzichte van de groei van 2,3 miljoen baten per dag in 2023. Tegelijk wordt er aan de aanbodzijde voor dit jaar een toename met 800.000 vaten per dag verwacht. Het maakt dat experten verwachten dat de evenwichtsprijs van olie met 10 tot 15 dollar per vat zal dalen, gedreven door een afvlakkende kostencurve en een lagere vraag. 

De recyclingsector hoeft voorlopig geen heil te verwachten van aardolieprijzen die weer naar een hoger niveau zouden stijgen. Virgin plastics zullen dus even goedkoop blijven. Bovendien is het China ook niet ontgaan dat er in Europa steeds meer verplichtingen komen om plastic te recyclen, dat er opportuniteiten liggen om markt te veroveren. Veel van ons afval wordt momenteel naar daar verscheept om er, net als hier, recyclaat van te maken. Maar in tegenstelling tot de recyclingbedrijven hier genieten ze in China van veel lagere energieprijzen en arbeidskosten. Ook deze strijd kan de Europese plastics recyclingindustrie moeilijk winnen. Zelfs met de verplichtingen rond recycled content in plastic verpakkingen die er vanaf 2030 (35%) en 2040 (65%) aankomen.

Hoezeer iedereen ook de mond vol heeft van het uitbouwen van een circulaire economie is de prijs van recyclaat gehalveerd ten opzichte van 2022. “Dit staat haaks op de Europese ambitie om circulair te worden. Als dat de bedoeling is, laat dan toch niet toe dat goedkoop materiaal uit Azië, waarvan we zelfs niet weten of het echt recyclaat is en in welke omstandigheden het is gemaakt, de Europese markt overspoelt”, liet Van der Perre optekenen in De Standaard. “We zouden moeten groeien om de recyclingdoelstellingen te halen, maar iedereen staat nu op de rem. Alle inspanningen op het vlak van duurzaamheid worden zo ondermijnd. Dit kunnen we niet lang meer volhouden.”

Willen we de plastics recyclingindustrie hier  niet verloren laten gaan vooraleer de circulaire economie op volle toeren draait, dan zal er een ondersteunend beleid nodig zijn. Opties bij de vleet. Zo zou de nieuwe Europese Commissie de recyclingdoelstellingen kunnen vervroegen, al lijkt dat onwaarschijnlijk, aangezien het volledige Europese industriële ecosysteem onder druk staat. Een tweede optie is om extra verduidelijkingen op te werpen omtrent de herkomst van dat recyclaat of de gewenste kwaliteit. Op die manier kunnen de investeringen die recyclingbedrijven de afgelopen jaren gedaan hebben om meer capaciteit te kunnen verwerken en een hogere kwaliteit te kunnen leveren alsnog renderen. Een derde optie op tafel kan de invoering van een CO2-taks zijn. Op die manier kan je de concurrentie van virgin plastics beperken. Europa is aan zet nu om zijn recyclingindustrie te redden.