Bijna 900.000 ton voedsel gaat verloren

Voedselverlies aanpakken prioriteit voor Vlaanderen en Europa

Eten legt een hele weg af vooraleer het op ons bord beland. Van boer tot fabriek en van supermarkt tot consument gaat er in Vlaanderen alleen al zo’n 900.000 ton voedsel verloren. Met een nieuwe campagne wil OVAM de Kostwinners in de kijker zetten. Organisaties die elk op hun manier strijden tegen voedselverlies en zo meewerken aan een groenere verspillingsvrije planeet. 

In Vlaanderen was er tijdens de afgelopen meet­periode 883.740 ton aan voedselverlies. Van dit aantal wordt 73% ingezameld en gevaloriseerd, maar nog 27% wordt grotendeels verbrand via het restafval. Dat is wel een daling van 2% ten opzichte van vijf jaar eerder. Het gaat om eetbare bio­massa, voedsel dat de mens dus gewoon had kunnen opeten. Schillen en resten van planten tellen bijvoorbeeld niet mee. Een derde van de grond­stoffen en -producten die we als voedsel­verlies rekenen is eetbaar voedsel voor de mens dat in de vuilnisbak terechtkomt.

Voedselverlies is voor Vlaanderen en Europa een prioriteit omdat het een negatieve impact heeft op het milieu – het kost energie, water en andere natuurlijke hulpbronnen – het verhoogt de economische kosten voor producenten, distributeurs en consumenten en het vermindert de voedselzekerheid. Bovendien is het ethisch gewoonweg onjuist in een wereld waar mensen honger lijden. Maar voedselverlies komt niet enkel bij de Vlaamse gezinnen voor. Het komt voor bij tuinbouwers, supermarkten, catering en restaurants. De hele keten, van boer tot bord, streeft ernaar om tegen eind 2025 30% van de voedselverliezen te voorkomen, te herverwerken als voedsel of hoogwaardiger te valoriseren in 2025 ten opzichte van 2015. Schenking van voedsel­overschotten via de voedsel­banken en sociale organisaties blijft belangrijk. Het zwaarte­punt ligt op preventie én valorisatie in de hele voedselketen. Het actieplan voedselverlies en biomassa 2021-2025 kringloop voedsel draait op volle toeren. In alle schakels van de agrovoedingsketen en bij onderzoek, beleid en middenveld zijn er acties gaande om voedselverlies tegen te gaan en voedselverlies te valoriseren waar het niet vermeden kan worden.

Gelukkig wordt het grootste deel (73%) van het voedselverlies in Vlaanderen gerecupereerd. Dit betekent dat het verloren voedsel een andere nuttige toepassing krijgt als dierenvoeder, materialen zoals compost of biogas. Vlaanderen is met andere woorden op de goede weg, maar het moet onze ambitie zijn om de voedselafvalstromen tot een minimum te beperken én de valorisatie ervan steeds hoogwaardiger te maken. Dat draagt bij aan de circulaire economie, maar heeft ook voordelen voor het klimaat. In plaats van CO2 uit te stoten door het voedselverlies te verbranden, houden we zo CO2 vast in de bodem door gebruik van compost of digestaat en verbeteren we de weerbaarheid van de bodem tegen klimaatverandering.

Daarom zullen de OVAM en haar partners de komende jaren alles in het werk stellen om die ambitie via het ‘Actieplan Voedselverlies en Biomassa’ waar te maken. Drie krachtlijnen staan centraal in dit actieplan, namelijk: ‘Meer preventie, minder verlies’, ‘beter sorteren en inzamelen’ en ‘meer hoogwaardige valorisatie’. De komende jaren zal de OVAM met de lokale besturen en de private inzamelaars ook verdere maatregelen nemen om de voedselafvalberg te verkleinen. Zo wil de OVAM: