Afvalconferentie 2025: code rood voor afvalsector

Tijdens de Afvalconferentie 2025, bijgewoond door 300 professionals, werd duidelijk dat de circulaire economie onder zware druk staat. Faillissementen, regeldruk en geopolitieke onzekerheid vormen al een bedreiging, maar de extra belasting van 567 miljoen euro voor de afvalsector, aangekondigd op Prinsjesdag, is voor velen de druppel.

Tijdens een verkiezingsdebat gaven (kandidaat-)Kamerleden van VVD, CDA, D66 en GroenLinks-PvdA toe dat het besluit ongelukkig is. VVD’er Martijn Buijsse betuigde spijt namens de regeringspartij. D66 noemde het besluit ‘dom’, CDA pleitte voor betrouwbaar beleid en GroenLinks-PvdA kondigde een motie aan om de maatregel terug te draaien – tevergeefs, deze behaalde geen meerderheid. Dagvoorzitter Rens de Jong vraagt retorisch of recycling uit Nederland moet verdwijnen. Politici pleiten voor stimulerende maatregelen zoals een grondstoffenheffing en verplichte bijmengnormen.

Prikkel aan begin van de keten

Keynotespreker en econoom Mathijs Bouman bekritiseerde de belasting als ineffectieve gedragsprikkel. “Leg de prikkel aan het begin van de keten”, stelde hij, verwijzend naar rapporten van het CPB en de Wereldbank. Bouman ziet hoop in Europa, waar recycling wordt gezien als strategisch middel tegen afhankelijkheid van landen als China. De gevolgen zijn al zichtbaar: twaalf recyclingbedrijven sloten hun deuren, en Healix uit Maastricht overweegt vertrek naar een lagelonenland. Renewi investeerde miljoenen in een sorteerinstallatie, maar kampt nu met extra kosten door de CO2-heffing. “Verplaatsing naar België is een serieuze optie”, aldus Kim Meulenbroeks van Renewi. Ook de chemische industrie staat onder druk. VNCI waarschuwt dat het ‘vijf over twaalf’ is. Toch wil de sector in 2030 30% recyclaat gebruiken.

Circulair inkopen

Er zijn lichtpuntjes. Meer dan twintig fabrikanten willen vrijwillig circulair plastic inkopen. Hagar Ligtvoet (ministerie van Infrastructuur en Waterstaat) is van mening dat ook de overheid haar inkoopkracht meer moet inzetten. Emma Rotman van Strukton ziet kansen in de vervangingsopgave van infrastructuur, maar wijst op obstakels zoals certificering en kosten. IKEA toont zich koploper: in 2030 moeten alle producten circulair zijn. De tweedehandsmarkt groeit, en in 2027 lanceert het bedrijf een platform voor gebruikte meubels. “We hebben partners uit de afvalsector nodig om ketens te sluiten”, aldus sustainability partner Gilbert De Jong. De boodschap vanuit Amersfoort is duidelijk: zonder koerswijziging dreigt Nederland zijn koppositie in recycling te verliezen en wordt de circulaire economie onhaalbaar.