Uitdagingen bij de inzameling van lithium-ion batterijen

De voortschrijdende elektrificatie van de maatschappij, maakt dat er alsmaar meer lithium-ion batterijen op de markt komen. Sinds 18 februari 2024 is er daarom een nieuwe Europese batterijverordening van kracht. Die bevat richtlijnen voor fabrikanten om een betere recycling mogelijk te maken, maar legt ook nieuwe inzameldoelstellingen op voor Europese lidstaten. En die zijn niet van de poes. België zal bijna zeven keer meer lithium-ion batterijen moeten inzamelen dan vandaag het geval is. Bebat is echter vastberaden om Europees recyclingkampioen te blijven. Met nieuwe initiatieven met alle stakeholders in de keten wil het meer en veiliger inzamelen. Want lithium-ion batterijen verdienen ook op dat punt extra aandacht.

De cijfers bewijzen het, België mag zich één van de best presterende landen in Europa noemen wat betreft de inzameling van gebruikte batterijen. Met een totaal van 3.907 ton in 2023 haalt het een inzamelingspercentage van 60,3%, ruim boven de norm van 45%. Een steeds groter aandeel daarbinnen zijn de lithium-ion batterijen. “In 2014 maakten lithium-ion batterijen (exclusief elektrische voertuigen) slechts 25% van het totale gewicht aan op de markt gebrachte batterijen uit, tegenover 64% voor alkalinebatterijen voor eenmalig gebruik. Sinds 2020 is de trend omgekeerd. In 2022 waren lithium-ion batterijen zelfs al goed voor 68% van het totaal gewicht aan op de markt gebrachte batterijen”, zegt Fatima Boudjaoui, communicatiemanager bij Bebat.

Te ambitieuze doelstellingen

Een evolutie die zich de komende jaren verder zal doorzetten. Met zijn nieuwe batterijverordening, die eerder dit jaar van kracht werd, wil Europa hierop anticiperen. Batterijen krijgen voortaan een opdeling in vijf categorieën. De grootste uitdaging zit hem bij de LMT batterijen, dit zijn de batterijen die in kleine vervoersmiddelen gaan, denk aan elektrische fietsen en e-steps. “De opgelegde doelstellingen voor 2027 en 2028 zijn in de praktijk niet haalbaar. We zien dat 80% van lithium-ion batterijen vandaag ingebouwd zit op een manier dat ze niet zomaar ontmanteld kunnen worden. Niet door de consument, maar ook niet door professionele ontmantelaars. Diezelfde verordening voorziet weliswaar in nieuwe regels voor fabrikanten om hun batterijen verwijderbaar te maken, maar die gaan pas in voor batterijen die vanaf februari 2027 op de markt komen.”

Lithium-ion batterijen gaan langer mee

Een tweede aandachtspunt dat Bebat op Europees niveau wil kaarten is de berekeningsmethodologie die gehanteerd wordt. Boudjaoui: “Die dicht lithium-ion batterijen een levensduur toe van drie jaar. Maar in de praktijk rijd je veel langer rond met die elektrische fiets. In combinatie met de versnelde elektrificatie van de maatschappij kunnen we zo onmogelijk de doelstellingen waarmaken. Bovendien moeten we rekening houden met een aantal batterijen dat door de mazen van het net glipt, door bijvoorbeeld export of hergebruik zonder de juiste registraties en dus traceerbaarheid.” Toch is Bebat blij met de nieuwe regelgeving. “Er zitten heel veel elementen in verweven die recycling en hergebruik in de toekomst makkelijker en veiliger zullen maken.”

Blijven werken aan veiligheid

Want wie lithium-ion zegt in de wereld van recycling, denkt in eerste instantie aan het brandgevaar dat deze batterijen kunnen opleveren als ze niet op een correcte manier gesorteerd worden. Midden november is Bebat daarom een nieuwe sensibiliseringscampagne gestart met verschillende stakeholders uit de keten. Onder andere Comet Group, Denuo, Galloo en Recupel werkten er aan mee. “Goed sorteren aan de bron, zowel thuis als op het werk, is de basis van alles. Door hun eigenschappen zijn lithium-ion batterijen gevoeliger dan andere. Als ze bijvoorbeeld in een shredder zouden terechtkomen, kan dat grote gevolgen hebben voor elke operator die in de buurt aan het werk is. Elke schakel in de keten moet zich bewust zijn van de risico’s en de juiste acties ondernemen. We willen door het delen van best practices de veiligheid doorheen de volledige keten helpen bevorderen”, besluit Boudjaoui.   

Vier tips voor de recyclingsector om veilig om te gaan met lithium-ion batterijen
• Merk je een lithium-ion batterij op, verwijder die dan voor het transport uit de stroom;
• Sensibiliseer je medewerkers maar ook je leveranciers over goede praktijken;
• Investeer in technologie om snel te kunnen reageren in geval van incidenten;
• Laat gebruikte lithium-ion batterijen ophalen door erkende partners, zodat ze correct en veilig verwerkt worden.