Natste jaar zorgt voor stijging van de hoeveelheid huishoudelijk afval in 2024

• Absolute cijfers voor zwerfvuil groter maar aandeel in buitenshuis gegenereerd afval neemt af
• Recordcijfers voor recyclage

Vandaag publiceerde OVAM de rapporten “Huishoudelijk afval in Vlaanderen 2024” en “Zwerfvuilmonitoring in Vlaanderen in 2024”. De hoeveelheid huishoudelijk afval in 2024 bedroeg 2.973.614 ton of 433 kilogram per inwoner. Het betreft een stijging met 13 kg per inwoner, quasi volledig toe te schrijven aan de toename van groenafval, gft-afval, houtafval en pmd-afval. De toename alarmeert OVAM niet en was zelfs enigszins verwacht aangezien 2024 het natste jaar sinds de start van de metingen was. De hoeveelheid restafval bleef stabiel op 125 kg per persoon. De hoeveelheid ingezameld zwerfvuil steeg met 5,3% van 6.621 ton naar 6.969 ton. Positief nieuws is er dan weer van het recyclagefront. 71% van het huishoudelijk afval werd selectief ingezameld. Een recordhoeveelheid van 64,9% werd effectief gerecycleerd.

Meer afval door natte weersomstandigheden

2024 was volgens het KMI het natste jaar sinds de start van de metingen. Het effect daarvan laat zich voelen in onze afvalcijfers. Natte weersomstandigheden zorgen voor meer blad- en plantengroei en dus ook meer groenafval en gft-afval: 55.000 ton meer dan in 2023 om precies te zijn. Andere stijgers waren houtafval, pmd, AEEA … Alle cijfergegevens kan u raadplegen via: https://ovam.vlaanderen.be/cijfers-huishoudelijk-afval

De hoeveelheid restafval bleef stabiel met 125 kg per persoon. Het restafval is het huisvuil, grofvuil en straat- en veegvuil dat naar de verbrandingsoven gaat. De Vlaamse overheid wil die hoeveelheid beperken tot 100 kg per inwoner in 2030 om zoveel mogelijk materialen te kunnen recupereren en recycleren. De daling van de voorbije jaren werd dus niet verder gezet. Dit vergt de volgende jaren extra inspanningen, in de eerste plaats van de steden en gemeenten die hun restafvaldoelstellingen nog niet halen. De winstmogelijkheden op korte en middellange termijn liggen o.a. bij de algemene gft-inzameling (67 gemeenten kregen nog uitstel tot uiterlijk 1/1/2026 om te starten met gft-inzameling), extra sensibilisering op de pmd-sorteerboodschap, invoering van gewichtsdiftar, correcte tarifering en strengere acceptatievoorwaarden op recyclageparken.

Vlaams minister van Omgeving Jo Brouns: “Veel gemeenten zitten volop in een overgangsfase. De invoering van gewichtsdiftar en de aparte inzameling van gft hebben tijd nodig, maar ze zijn essentieel om minder huishoudelijk afval te produceren. De hogere en gelijke verbrandingsheffing voor alle afvalstoffen versterkt dat beleid. Ze moedigt aan tot beter sorteren en meer recycleren, en zorgt ervoor dat wie meer vervuilt ook meer bijdraagt.”

Meer selectieve inzameling en recordcijfers voor recyclage

De selectief ingezamelde fractie nam sterk toe in 2024 (zoals gezegd hoofdzakelijk door de natte weersomstandigheden). Het aandeel van de selectief ingezamelde fracties bedroeg 71% van het totaal. Na aftrek van de fracties die niet selectief ingezameld worden voor recyclage maar met het oog op een milieuveilige verwerking (1,3%, bijv. kga, asbest, …) en na aftrek van de verliesstromen in het recyclage- en composteringsproces (4,8%) komen we uit op een recyclagegraad van 64,9%. Dat is een record! In 2023 bedroeg de recyclagegraad nog 63%, in 2022 was dat 61%.

Meer opgeruimd zwerfvuil gerapporteerd en meer ‘out-of-home’-consumptie

Samen met het rapport huishoudelijk afval 2024 werden ook de resultaten van de zwerfvuilmonitoring 2024 gepubliceerd: https://ovam.vlaanderen.be/resultaten-zwerfvuilmonitoring Voor het tweede jaar op rij zijn Vlaamse lokale besturen verplicht om te rapporteren hoeveel zwerfvuil zij opruimen en inzamelen (IZAS).

In 2023 bedroeg die hoeveelheid nog 6.621 ton. In 2024 rapporteerden alle lokale besturen samen 6.969 ton, een stijging met 5,3%. Deze stijging blijft voorlopig beperkt. Aangezien dit pas de tweede meting is, is het nog te vroeg om te spreken van een trend. Verdere opvolging in de komende jaren zal meer duidelijkheid brengen over de evolutie op langere termijn.

Hoewel de absolute cijfers een lichte stijging tonen, is er op relatieve basis sprake van een positieve ontwikkeling. Binnen het totale gewicht van het on the go-afval neemt het aandeel zwerfvuil op de grond af (van 33% naar 29%), terwijl de hoeveelheid afval die correct in straatvuilnisbakken wordt gedeponeerd, toeneemt (van 67 naar 71%).