Het aantal elektrische auto’s op de Nederlandse wegen is in het afgelopen jaar verdubbeld en de groei zet vooralsnog flink door. Fabrikanten verwachten in 2020 minstens 65 duizend nieuwe elektrische auto’s te verkopen waarmee het marktaandeel richting de 15 procent groeit. Die toename betekent ook dat het aantal afgedankte aandrijfbatterijen fors toeneemt. Maar daar zijn goede oplossingen voor.
Volgens het Besluit beheer batterijen (Bbb) zijn autofabrikanten en -importeurs verplicht om zowel de startaccu’s als de aandrijfbatterijen van hybride en elektrische auto’s na gebruik terug te nemen. Door deel te nemen aan het collectieve systeem (waarvoor zij een beheerbijdrage betalen) dragen zij de uitvoering van hun verantwoordelijkheid over aan Auto Recycling Nederland (ARN), een samenwerkingsverband van BOVAG, RAI Vereniging, Stiba en FOCWA.
Concreet zorgt ARN voor de inname en verwerking van de afgedankte aandrijfbatterijen met een negatieve restwaarde. In de praktijk gaat het dan om Li-ion accu’s.
In 2018 is negentig procent van de verwerkte aandrijfbatterijen hergebruikt, stelt ARN. Die batterijen beginnen hun tweede leven bijvoorbeeld als verlichtingszuilen voor een landingsbaan. Of in pleziervaartuigen, zodat ze volledig emissieloos kunnen varen. Ook worden ze al ingezet als buffer voor energieopslag van zonnepanelen in woonwijken.
Zo krijgt autobedrijf Peter Ursem aandrijfbatterijen aangeleverd van ARN. Medewerkers meten eerst of er nog spanning op de cellen staat, om de aandrijfbatterijen veilig te kunnen demonteren. De aandrijfbatterijen mogen niet terug naar de auto-industrie, want daar zijn ze voor afgekeurd. Daarbuiten zijn er veel mogelijkheden voor hergebruik. Een opvallende toepassing is de opslag van zonne-energie. Ook bij de stroomvoorziening in afgelegen gebieden biedt hergebruik van aandrijfbatterijen een goede oplossing. Ook het Arnhemse bedrijf Time Shift energy storage is partner van ARN en verwerkt afgedankte batterijen. Het bedrijf ontwikkelt energieopslagsystemen op basis van de oude batterijen, die hun weg vinden naar energiebedrijven.
Dat levert mooie voorbeelden van hergebruik op. Zo worden oude Nissan Leaf-accu’s in de kelder van de Johan Cruijff Arena gebruikt om de energie van 4200 zonnepanelen op het dak van de Arena op te slaan. Bijzonder aan dit project is dat de volledige energiedistributie van de zonnepanelen naar de accu’s gebeurt via gelijkspanning.
Een ander initiatief is een duurzame wijk waar in de zomer van 2019 33 gezinswoningen werden opgeleverd die energieleverend zijn. Het netto-energiegebruik is nul dankzij uitstekende isolatie en slimme opslag van warmte en kou in de vloeren. De energie van de geïntegreerde zonnepanelen op het dak wordt opgeslagen in huisaccu’s die samen een grote energiebuffer vormen. De opbrengst van de overcapaciteit wordt verdeeld onder de bewoners. En op het dak van het Europese distributiecentrum van Nissan zijn 9000 zonnepanelen geplaatst in combinatie met oude accu’s als energiebuffer.
Nog een voorbeeld: op het eiland Pampus draait ARN een pilot waarbij gebruikte autoaccu’s worden ingezet als belangrijke schakel in de energievoorziening van het eiland. Deze accu’s worden gebruikt om zonne- en windenergie in op te slaan. De opgeslagen groene elektriciteit kan op een later moment worden gebruikt. Zo krijgen accu’s dus een zinvol én duurzaam tweede leven. Als een accupakket met recht ‘leeg’ is, komt recycling in beeld. ARN geeft aan dat het in staat is om meer dan 50 procent van alle materialen uit een aandrijfaccu opnieuw te gebruiken.
Ondanks de voortrekkersrol van ARN doen autofabrikanten zelf ook al het nodige om batterijen een tweede leven te geven. Zo werkt Hyundai samen met het Finse Wärtsilä om batterijen een tweede leven te geven en presenteerde Volkswagen ‘powerbanks’ voor elektrische auto’s. Dit zijn voorbodes van flexibele laadstations waarin gebruikte accu’s van auto’s zijn verwerkt. Het mooie van zo’n ‘powerbank’ is dat hij neergezet kan worden op plekken waar elektrische auto’s normaal niet opgeladen kunnen worden, bijvoorbeeld bij festivals of evenementen op afgelegen locaties. De powerbanks zelf zijn te laden via het elektriciteitsnet, maar ook met zonne- en windenergie.
BMW werkt samen met Vattenfall en Bosch en bouwde bij Hamburg een installatie met 2.600 accumodules uit meer dan 100 elektrische voertuigen. Ze heeft een vermogen van twee megawatt (MW) en een opslagcapaciteit van 2.800 kilowattuur (kWh). De opgeslagen energie wordt door Vattenfal gebruikt om de 50 Hz-netfrequentie in het net stabiel te houden.