Teerhoudend afvalt uit de keten krijgen

In 2014 besliste Vlaanderen om teer definitief uit de keten te halen. Asfaltverhardingen met teer of pekbitumen kunnen daarom geen tweede leven krijgen in onze wegen. Of toch niet rechtstreeks. Het materiaal moet eerst een thermische reiniging ondergaan alvorens het op een veilige manier weer in de keten kan komen. COPRO ziet toe op de opvolging en de certificatie van de afvoer. Sinds bijna twee jaar verloopt die procedure digitaal. Een evaluatie met COPRO unit manager bitumineuze en aanverwante producten Dirk Lacaeyse.

In september 2023 lanceerde COPRO het Digitar platform. Een online tool om de procedure voor een gecertificeerde afvoer van teerhoudend asfalt te vereenvoudigen. “Toen een hele omwenteling. Iedereen was het gewoon om op papier te werken. Maar dat betekende dat er ontelbare keren heen en weer gestuurd moest worden. Efficiënt was het niet en er moest vaak gewacht worden tot het juiste document met de juiste handtekeningen beschikbaar was. Door te digitaliseren wilden we daar verandering in brengen. Intussen is Digitar goed ingeburgerd geraakt. De feedback van onze gebruikers spreekt over een gebruiksvriendelijke en snelle tool. Dat was onze ambitie.”

Op tijd vrachtbonnen bestellen

De tool doet dus goed zijn werk. COPRO ging met de ervaring van gebruikers aan de slag om voor elke betrokken partij – aannemer en opdrachtgever – een eenvoudig stappenplan uit te werken. Toch hamert Lacaeyse nog op enkele aandachtspunten, te beginnen met het bestellen van vrachtbonnen. “De enige stap die we nog niet hebben kunnen digitaliseren. Dat zou bijvoorbeeld kunnen door te linken met de digitale identificatieformulieren die vandaag al bestaan voor afvaltransport. Maar voorlopig moet het verwerken van een bestelling nog manueel gebeuren. Tijdig bestellen is dus de boodschap, want deze vrachtbonnen worden nog met de post afgeleverd.” De vrachtbonnen zijn er gekomen op vraag van de opdrachtgevers om het systeem sluitend te maken. Elke vracht teerhoudend asfalt moet vergezeld zijn van een door de opdrachtgever ondertekende vrachtbon. Maar daarvoor moet de opdrachtgever dan wel een toezichter op de werf voorzien, iets wat tegenwoordig niet meer vanzelfsprekend is. Het gebeurt soms dat opdrachtgevers blanco vrachtbonnen bezorgen aan de aannemer. “Maar dat is absoluut niet de juiste manier van werken”, is Lacaeyse categoriek. “Dit overdrachtsdocument is net bedoeld om toezicht te hebben op de hoeveelheden. Zonder die controle heeft het geen zin. Daarom is het belangrijk om op termijn ook die laatste manuele stap digitaal te ontsluiten.”

Maximale hoeveelheid voldoende ruim inschatten

Daarnaast zorgt de maximale hoeveelheid van af te voeren materiaal vaak voor extra inspanningen op de tussenopslagplaats. “Bij de berekening gaat de opdrachtgever meestal uit van het theoretische minimum. In de praktijk zal het affrezen altijd net iets dieper gaan om al het teerhoudend materiaal mee te hebben. Maar de hoeveelheid die is vooropgesteld door de opdrachtgever, mag niet overschreden worden.” Gebeurt dat toch, dan moet de aannemer terugkoppelen met de opdrachtgever. “Via digitale weg kan dat gelukkig al een stuk sneller. Toch is het zaak om de hoeveelheden tijdens het frezen goed op te volgen en indien nodig tijdig het maximum op te trekken om het tijdelijk stopzetten van de afvoer te vermijden”, aldus Lacaeyse. Hij heeft wel nog een tip om het werkbaarder te maken. “Ik raad aan om bij de start van het project een net iets grotere marge in te bouwen. Daar zijn geen negatieve gevolgen aan verbonden.”

Werf afsluiten in de tool

Lacaeyse voegt nog een derde aandachtspunt toe, specifiek voor opdrachtgevers: het afsluiten. “Het is de bedoeling dat als de laatste vrachtwagen met teerhoudend asfalt vertrokken is op de werf, de opdrachtgever zijn project afsluit in Digitar. Pas dan kan er ook effectief een attest opgemaakt worden, op basis waarvan de aannemer dan wordt betaald.” De opmaak van die attesten gebeurt nu al vanuit een van de tien tussenopslagplaatsen in Vlaanderen in deze fase en niet pas nadat de materialen thermisch gereinigd zijn. “Omdat we daar eerst voldoende volume verzamelen alvorens het materiaal naar een van de thermische reinigers in Nederland te brengen. Dat kan namelijk tot wel een jaar duren. Zolang willen we de aannemer niet op zijn betaling laten wachten.”

Nog werk aan de winkel

Dat er de komende jaren nog meer dan genoeg werk op de plank ligt om al het teerhoudend afvalt te verwijderen,  is duidelijk. “Maar exacte cijfers hebben we niet. Wel weten we dat er gemiddeld 100.000 ton per jaar onder certificaat wordt afgevoerd. Naar verwachting zal dat nog enkele jaren zo blijven, het teer zit immers ook nog in funderingen waar het vroeger een tweede leven kreeg. Daarna verwachten we een kantelpunt, waar het volume aan teerhoudend materiaal jaar na jaar zou moeten minderen”, besluit Lacaeyse.