Geleerde lessen voor recycling gips, glaswol en keramiek

Als Wallonië haar doelstellingen omtrent decarbonisatie wil halen, dan zal het moeten inzetten op meer hergebruik en hoogwaardige recycling van bouw- en sloopafval. De twintig pilootwerven van het (CD)² project toonden alvast de weg vooruit. In dit laatste deel oomen we samen met Eléonore de Roissart, R&D scientist bij Leadpartner Buildwise in op wat betreft de recycling van gipsplaat, glaswol en keramische stenen.

Zoals eerder al aangehaalde focuste het (CD)² project zich op drie hoofdstromen (gipsplaat, glaswol en keramische stenen). Daarnaast werden ook elf andere stromen (rotswol, cellenbeton, harde kunststoffen, PIR/PUR, papier en karton, soepele kunststof folies, strapping et de klassieke : hout, metalen, inerte materialen en gevaarlijke stoffen) mee onder de loep genomen. Er werd voor elke werf een inschatting gemaakt van de hoeveel-heden die zouden vrijkomen per type en getest met verschillende verzamelsystemen: van containers tot big bags, IBC’s vaten en kiepbakken.(van 200 tot 1.000 l) De controle gebeurde door een verantwoordelijke en met behulp van digitale tools. Er waren ook communicatieploegen aanwezig. “Een belangrijke eerste les is dat het makkelijker is om iedereen mee te krijgen in het verhaal als ze weten waarom ze het doen. Als een recyclingcentrum kan uitleggen waarom ze bepaalde materialen apart moeten houden, dan zijn ze des te gemotiveerder om selectief te sorteren”, aldus de Roissart. Een tweede incentive die getest werd op een werf was van financiële aard. “De fabrikant stond in voor de kosten van gesorteerd afval, terwijl de aannemer de kosten voor een gemengde container op zich moest nemen.”

Gips

Gipsplaat werd verzameld op vijf werven, goed voor 92 ton aan materiaal. Het ging zowel om platen als blokken en restmaterialen die door Replic en New West Gypsum Recycling weer tot grondstoffen voor nieuwe gipsplaten werden verwerkt. Zowel bouw- als sloopafval kan hier zonder onderscheid worden gerecycled. De Roissart: “Om binnen de bestaande recyclingprocessen voor gips te passen was het belangrijk dat er geen inerte materialen tussen zaten, geen kunststoffen en geen pmd.” Opvallend, het ging niet alleen op sloopwerven. “In theorie gaat er bij de plaatsing zo’n 3,5% verloren. Uit het project bleek dat het snel om 6% gaat.” Uit een economische analyse blijkt dat voor een container van 12 m³ gevuld met gipsafval, recycling interessanter is dan inzameling in gemengde containers, tot een bepaalde transportafstand. Als de dichtstbijzijnde gemengde containercentrum bijvoorbeeld 50 km verderop ligt, blijft de sorteerketen rendabel voor alle bouwplaatsen tot het dubbele van die afstand. Met de twee recyclinglocaties (Pecq en Kallo) wordt meer dan de helft van België gedekt.

Keramiek

Het grootste volume betrof de keramische stenen. Met de materialen ingezameld op zeven werven kon men 577 ton recyclen. Het ging onder meer over metselwerk, dakpannen en gravel van tennisvelden. “Veel voorkomende contaminanten zijn beton, kunststoffen, hout en metalen. Belangrijk is ook om de mortel zo goed mogelijk gescheiden te houden.” Dit vereist dus extra handmatig sorteren. Een goed gesorteerde container wordt gratis door Wienerberger afgehaald en zelfs teruggekocht, afhankelijk van de kwaliteit van de sortering. Vooral het sorteren van dakpannen is gemakkelijker rendabel, omdat er op de bouwplaats geen extra sorteerwerkzaamheden nodig zijn. De transportkosten, die variëren naargelang de locatie van de bouwplaats, moeten echter nog worden vergeleken.

Glaswol

De pilootwerven leverden in totaal 100 kg aan glaswol op die door Knauf Resulation (rond Luik) werden verwerkt.  Er is nog een andere recyclingsite in Nederlan, Isover Saint-Gobain, alleen voor snijresten. De materialen op twee werven werden helaas afgekeurd. “Belangrijk is om een goed onderscheid te maken met rotswol. Knauf heeft daar bijvoorbeeld een Toolkit voor ontwikkeld die aannemers kunnen gebruiken. Daarnaast moet vocht te allen tijde vermeden worden. Dat wil zeggen de materialen ergens binnen opslaan of de container goed afdekken met een zeil.” De verwerkingskost van glaswol  ligt rond 140 euro per ton. De economische analyse van deze materialen moet nog worden gemaakt.