Best beschikbare technieken voor afvalverwerking

Het VLAREM bepaalt dat de exploitant van ingedeelde inrichtingen als normaal zorgvuldig persoon steeds de beste beschikbare technieken (BBT) moet toepassen ter bescherming van mens en milieu. Maar wat zijn die dan? Een studie van het BBT-kenniscentrum van het VITO  (Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek) werkt sinds 2022 aan de invulling voor de sector van afvalverwerking in Vlaanderen. Denuo Advisor Kristof Bogaert vertelt ons wat er momenteel op tafel ligt.

Vooraleer we dieper ingaan op de inhoud, even het kader schetsen. Europa heeft zijn RIE regelgeving, de Richtlijn Industriële Emissies die onder meer handelt over de verbranding van afval, de emissies van grote stookinstallaties en de emissies van vluchtige organische stoffen. Die zijn uitgewerkt in BREF documenten die beschrijven wat de meest milieuvriendelijke technieken zijn die een bedrijf kan toepassen. BREF staat voor BAT (Best Available Techniques) Reference. Sinds 2022 is de Europese BREF voor afvalverwerking verplicht omgezet in de lidstaten. Vlaanderen kiest hier voor een eigen versie in de vorm van een BBT-studie met meer duiding en met een scope die zich niet enkel beperkt tot grote installaties. Daarmee is het niet aan zijn proefstuk toe. Er bestaan al een hele resem BBT-studies.

Nieuwe BBT-studie

Concreet gaat het nu om de ‘BBT-studie voor stof-, geur-, en/of VOS-bestrijding bij fysisch-chemische en mechanische afvalverwerking’. Voor elke BBT-studie wordt een begeleidingscomité opgericht met verschillende vertegenwoordigers van onder andere de Vlaamse Overheid en relevante betrokken sectoren. In deze nieuwe BBT-studie zullen de processen die plaatsvinden bij fysisch-chemische en mechanische behandeling, en die stof-, geur- en/of VOS-emissies veroorzaken, bestudeerd worden. Vervolgens zal er een BBT-analyse uitgevoerd worden. Naast de beste beschikbare technieken, zullen ook de veiligheidsaspecten in acht genomen worden.

Brede scope

Een complex technisch dossier. “De hardste noot om kraken is wie of wat er allemaal onder zal vallen”, opent Bogaert. “Shredders actief in metaalrecycling al zeker niet, die kunnen terugvallen op een eigen BBT-studie. Momenteel wordt de scope heel breed genomen, het gaat om negentien afvalstromen zoals glas, hout, papier en karton, kunststoffen, gips, textiel … De potentiële impact is dus groot: veel bedrijven zullen verplicht zijn om deze BBT’s te implementeren. Wel is het zo dat voor grotere installaties de Europese verplichtingen uit 2022 al gelden. Het zullen vooral kleinere kmo’s zijn die moeten toetsen of hun stofbeheersing nog voldoet. Vandaar een warme oproep naar recyclingbedrijven om betrokken te raken in het begeleidingscomité. Het is een iteratief proces, waarbij elke versie besproken wordt tussen de verschillende stakeholders om tot een consensus te komen. We hebben die stemmen van op het terrein nu nodig om de juiste invulling te geven. Het is nu of nooit. De overheid wil de studie finaliseren in 2025. Eenmaal de regels vastleggen, zullen ze niet meer veranderen.”

Struikelblok: vluchtige emissies

Er wordt telkens vertrokken vanuit drie keuzes. “Ofwel worden de BBT’s bepaald en gelden ze in alle omstandigheden. Ofwel worden ze enkel in specifieke situaties opgelegd. Ofwel is het niet mogelijk om een BBT vast te leggen. Er is dus een zekere mate van flexibiliteit mogelijk. Inhoudelijk heeft het grote struikelpunt te maken met diffuse emissies.” Daarvoor moeten we teruggaan naar de Europese BREF. “In deze specifieke studie is er een conclusie (14d) die het heeft over het al dan niet verplicht overdekt werken. In de sector en vooral bij handhaving zorgt de EU omschrijving voor heel wat discussie. Wat er toe heeft geleid dat aGOP een Vlaamse versie van deze studie wilt om een aantal zaken te verduidelijken en ook te verplichten voor bedrijven die niet onder de scope van RIE vallen.”

Niet alles standaardiseren

Wanneer moeten afvalstoffen overdekt overladen en opgeslagen worden? En hoe ver moet je daarin gaan? “In een ideale wereld verwerk je alle afval in een gesloten gebouw. De realiteit is natuurlijk anders. Soms is het technisch niet mogelijk, maar soms is het ook gewoon niet nodig. Het wordt een evenwichtsoefening om hier de overheid en de bedrijven te verzoenen.” Bogaert moedigt de discussie aan. “Daarom is het goed dat de BBT’s de mogelijkheid laten om per situatie een oordeel te vellen. Je kan immers niet alles in een standaard vastklikken. Maar ze geven wel de juiste baseline van technieken aan om rationaliteit in de dialoog te brengen.” Afhankelijk van hoe vlot de discussies evolueren, is het de bedoeling om tegen het einde van het jaar de teksten te finaliseren. “Ze zullen dan waarschijnlijk ingaan vanaf 2026. Voor bedrijven die dan in Vlaanderen een nieuwe vergunning aanvragen of een bestaande willen vernieuwen, zal het zaak zijn om alles in orde te hebben.”