Geen exportbeperkingen voor schroot nodig

Volgens de Europese staalindustrie moet Europa de export van schroot aan banden leggen. Met de recentste versie van de Waste Shipment Regulation zijn ze al deels in hun opzet geslaagd. Maar de staallobby duwt nu hard door om alle gerecyclede metalen binnen de grenzen van Europa te houden onder het mom dat we hier vandaag te veel kostbare grondstoffen verliezen. De cijfers spreken dit echter nadrukkelijk tegen. Het lijkt staalproducenten meer om het drukken van de prijzen en het verzekeren van goedkope grondstoffen te gaan. Want wat hier vandaag vertrekt, daar is Europa geen vraag naar.

Laten we er die cijfers meteen even bijhalen. We zoomen eerst in op aluminium. Elk jaar wordt in Europa gemiddeld 5 miljoen mton gerecycled aluminium geproduceerd. Ongeveer 75% tot 80% vindt, volgens cijfers van Recycling Europe (het vroegere EuRIC, de Europese federatie van de recyclingindustrie), zijn weg naar Europese bestemmingen. Voor staal gaat het netto om 11 à 12 miljoen aan schroot dat geëxporteerd wordt. De volumes die de metaalrecyclers produceren zijn nagenoeg stabiel de afgelopen jaren. Wat wel verandert is, dat is de vraag naar gerecyclede metalen, omdat de vraag naar staal gedaald is. De afgelopen tien jaar ging die met 17 à 18% in decrescendo. Deels door de lagere industriële productiviteit in sectoren zoals automotive en de bouw. We recyclen dus eigenlijk meer dan de Europese gieterijen en hoogovens kunnen binnen nemen. Dat veegt de nood aan een exportban meteen al van tafel.

Meer kwaad dan goed

Bovendien zouden exportbeperkingen meer kwaad dan goed doen. Ze zullen de prijzen voor gerecycled aluminium kunstmatig naar beneden duwen, wat de financiële stabiliteit van de volledige sector van metaalrecycling in gevaar brengt. Nu de groene transitie de vraag naar nieuwe soorten aluminium stimuleert, zullen recyclers aanzienlijke investeringen moeten doen om aan die behoeften te voldoen. Dat proces is al aan de gang, maar eventuele exportbeperkingen zouden het kunnen vertragen of ons weer een paar stappen achteruit katapulteren. Voor staal kunnen overigens dezelfde parallellen getrokken worden. En moet het nog gezegd hoe belangrijk gerecyclede metalen zijn in de decarbonisatiedoelen die Europa zich gesteld heeft? Elke ton gerecycled staal vermijdt ongeveer 1,66 ton aan CO2-emissies, ongeacht waarvoor het gebruikt wordt.

Enkel op export waar geen vraag naar is

Toch klagen de Europese producenten van staal en aluminium over een tekort aan gerecyclede materialen. Zij voelen de groene adem van Europa in de nek en moeten eigenlijk investeren in elektrificatie van hun processen. Door het stilvallen van de productie bij hun klanten blijven die investeringen echter uit. Nochtans zouden ze de vraag naar gerecylede materialen net aanzwengelen. Een elektrische oven kan immers meer recyclaat verbruiken en stoot ook nog eens minder CO2 uit. Staal- en aluminiumproducenten vragen nu garanties dat het schroot hier blijft om hun eigen investeringen hard te kunnen maken met goedkopere grondstoffen. Het zijn nochtans niet de materialen die ze nodig hebben om hun elektrische ovens te voeden die vandaag op export vertrekken. Het gros van het materiaal betreft laagwaardigere schrootsoorten waar hier binnen Europa geen vraag naar is.

Studie bewijst nood aan ander beleid

Een nieuwe onafhankelijke studie, uitgevoerd door Ernst-Abbe-Hochschule Jena, bewijst dat exportbeperkingen op gerecycled staal de markt zouden verstoren en de toevoer naar Europa net in gevaar brengen, in plaats van de Europese staalindustrie te versterken. De studie suggereert dat Europa’s beleid er beter op gericht zou zijn om structurele uitdagingen te tackelen, zoals de hoge energiekosten en moet inzetten op betere sorteertechnieken, het standaardiseren van kwaliteit en certificatie van recycled content en het ondersteunen van investeringen die de kwaliteit van gerecycled staal verbeteren.

“Geen positief effect voor Europese consumenten”

Eind december wordt een beslissing van Europa verwacht. Het laatste woord is voorlopig voor Guido Lipinski, algemeen directeur en advocaat bij BDSV (De Duitse vereniging van staal recyclers): “De Europese recyclingindustrie is wereldwijd concurrerend. Exportbeperkingen zouden dit concurrentievermogen schaden, zonder dat het omleiden van niet-Europese handelsstromen een positief effect zou hebben op de bevoorrading van Europese consumenten, die niet in gevaar is.”