Statiegeld op blikjes: kwestie van wennen

De statiegeldfles is niet meer weg te denken, en sinds 1 april 2023 is in Nederland ook het statiegeldblikje geïntroduceerd. Dat betekent dat het blikje bij het afval of op straat gooien dus voortaan geld kost. Net als bij de kleine plastic flesjes wordt er 15 cent statiegeld geheven op alle metalen drankverpakkingen met een inhoud van 3 liter of minder. Volgens de verwachtingen zullen er uiteindelijk jaarlijks 120 miljoen (!) minder blikjes in de natuur eindigen door de invoering van statiegeld op blik.

In Nederland worden jaarlijks meer dan 600 miljoen grote plastic flessen, 900 miljoen kleine plastic flessen en ruim 2,5 miljard blikjes op de markt gebracht. Statiegeld Nederland is verantwoordelijk voor het statiegeldsysteem op plastic flessen en blik, en streeft naar meer gerecycled materiaal en minder afval in de natuur. Het doel is om 90% van de statiegeldplichtige producten weer in te nemen en daarmee een bijdrage te leveren aan een schoner Nederland. 

Zwerfafval bestrijden

In Nederland worden er circa 2,5 miljard blikjes per jaar op de markt gebracht. Veruit het grootste deel hiervan is gemaakt van aluminium. Jaarlijks belanden er volgens Milieu Centraal zo’n 150 miljoen blikjes bij het zwerfafval. Lege drankblikjes van bijvoorbeeld bier en fris in de berm, sloot of in het park. Dit zwerfafval zorgt voor overlast, ongedierte, schade aan de natuur én hoge kosten voor het opruimen. En het is zonde, want blikjes kunnen goed gerecycled worden. Dat scheelt nieuwe grondstoffen en is beter voor het klimaat. Want bij een stalen blikje duurt het tussen de anderhalf en 500 jaar voordat het in de natuur vergaan is. Bij een aluminium blikje duurt het meer dan 50 jaar, zo rekent Milieu Centraal ons voor. Omdat er in een metalen verpakking soms ook een coating zit, zoals een laagje plastic en inkt aan de buitenkant, komt dat dus ook in het milieu terecht. Daarnaast kan aluminium in een maaimachine komen, waardoor er hele scherpe stukjes in het milieu komen die dieren kunnen verwonden. 

Niet pletten

De drankblikjes worden op dezelfde manier ingenomen als de plastic statiegeldflesjes. Consumenten kunnen hun lege blikjes, net als flessen, inleveren bij ongeveer 5.000 supermarkten. Dit kan in dezelfde machines waar ook flessen ingeleverd worden. Ook zijn er ongeveer 22.000 andere innamepunten zoals bemande tankstations, NS-stations, bioscopen en sportverenigingen. Supermarkten groter dan 200 m2 en bemande tankstations langs de snelweg keren het statiegeld uit. Andere locaties mogen zelf bepalen of ze het statiegeld uitkeren of doneren aan een erkend goed doel. Aan het inleveren zijn wel wat eisen verbonden. Zo moet de streepjescode goed leesbaar zijn en een in elkaar gedeukt blikje wordt niet geaccepteerd door de machine. 

Nederland is overigens niet het eerste land met statiegeld op blikjes. Duitsland heeft al jaren een statiegeldsysteem voor blik. Volgens de statistieken helpt dat enorm in het bestrijden van zwerfafval. Ook in Denemarken en andere Scandinavische landen bestaat al jaren een statiegeldsysteem voor blik. Experts verwachten dat met het statiegeldsysteem tussen de 80 en 95% van de blikjes wordt ingeleverd. Het aantal blikjes bij het zwerfafval daalt met 70 tot 90%. Dat komt neer op zo’n 120 miljoen blikjes per jaar.